Adrianna Czajka
Psycholog, dietetyk
Psycholog, dietetyk, absolwentka stażu szkoleniowego z psychodietetyki.
Przypisy:
W leczeniu RZS stosuje się zarówno leki jak i fizykoterapię. W procesie leczenia równie ważna jak aktywność ruchowa, jest zbilansowana dieta. Dopiero taka całościowa zmiana stylu życia, może przynosić pożądane i zadowalające efekty.
W przebiegu chorób tkanki łącznej niezwykle istotne jest, aby dieta dostarczała substancji niezbędnych do budowy i regeneracji struktur stawowych. Należy również pamiętać, że choroby te wiążą się z powikłaniami narządowymi, w wyniku których może dojść do rozwoju miażdżycy, chorób sercowo – naczyniowych czy niewydolności nerek (Grzymisławski, Gawęcki, 2012)
Źródła białka i tłuszczu przy reumatoidalnym zapaleniu stawów
Białko jest materiałem budulcowym dla chrząstki stawowej i struktur okołostawowych. W przebiegu aktywnej fazy choroby nasilone są procesy kataboliczne, a to zwiększa zapotrzebowanie organizmu na białko. Aby zmniejszyć ryzyko wystąpienia miażdżycy i chorób sercowo – naczyniowych, ważne jest też, aby spożywać odpowiednią ilość kwasów omega-3, oraz ograniczyć spożycie nasyconych kwasów tłuszczowych (Grzymisławski, Gawęcki, 2012).
Nasiona zbóż i rośliny strączkowe, czyli fasola, groch, soczewica, cieciorka, bób i soja, są źródłem pełnowartościowego białka i zawierają mnóstwo żelaza! Ponadto, wpływają korzystnie na syntezę mazi stawowej. Dlatego też, zaleca się włączenie do diety pełnoziarnistego pieczywa, otrębów, oraz makaronów razowych. Jeśli chodzi o strączki, to dla osoby z zapotrzebowaniem kalorycznym wynoszącym 2000 kcal na dobę wskazane jest spożycie minimum jednej szklanki suchych roślin strączkowych dziennie (Stolińska-Fiedorowicz, 2019).
Ryby morskie są nie tylko źródłem białka, ale również zawierają kwasy omega-3, mające właściwości przeciwzapalne.
Uwaga! Należy zwrócić uwagę na odpowiednią proporcję kwasów Omega-3 do Omega-6 (1:4). Jeśli stosunek kwasów Omega-6 do Omega-3 będzie zbyt wysoki, ograniczy to możliwość wykorzystania przez organizm kwasów Omega- 3.
Równie dobrym źródłem białka i tłuszczu w diecie są orzechy, migdały, pestki, siemię lniane czy nasiona chia. (Stolińska-Fiedorowicz, 2019) Dodatek tych produktów pomoże również we wchłanianiu witamin rozpuszczalnych w tłuszczu. A jakie to witaminy? A, D, E, K.
Doskonałym źródłem tłuszczu będzie również olej lniany i oliwa z oliwek, ze względu na zawartość kwasu oleinowego, poprawiającego funkcjonowanie i ruchomość stawów.
Olej lniany jak i siemię lniane są również doskonałym źródłem, wspomnianych już, kwasów Omega-3, tak ważnych w diecie zapobiegającej miażdżycy.
Dlaczego nie wspominamy o nabiale i mięsie?
Nabiał jest źródłem kwasu arachidonowego – jest on prekursorem stanu zapalnego (Stolińska-Fiedorowicz, 2019). Podobnie jest w przypadku mięsa – zwiększa ono stan zapalny w organizmie.
Warzywa powinny być podstawą każdego posiłku (nie tylko wtedy, gdy cierpimy na RZS 😊). Bardzo ważne jest, by spożywać warzywa we wszystkich kolorach tęczy – czerwone, żółte, zielone, pomarańczowe, białe…. Wszystko co znajdziemy na rynku, na sklepowych półkach czy we własnym ogródku.
Warzywa są bogatym źródłem błonnika i witamin, czyli składników niezbędnych do prawidłowego funkcjonowania organizmu. A co ważne – można jeść je naprawdę do woli 😊. Wyjątkiem są te o wysokiej zawartości skrobi (ziemniaki, maniok, bataty oraz dyniowate), gdyż mają wyższą kaloryczność i najlepiej kontrolować ich ilość w diecie.
Połowę ze spożywanych warzyw powinny stanowić zielone warzywa liściaste. Dlaczego? Ponieważ są bogate w chlorofil, żelazo, magnez, wapń i kwas foliowy, a także posiadają właściwości przeciwzapalne – wszystko to jest niezwykle pomocne przy chorobach stawów i w stanach zapalnych (Stolińska-Fiedorowicz, 2019).
Najbardziej odżywcze są warzywa surowe. Są niezastąpionym źródłem witaminy C i kwasu foliowego, które – przez swoją wrażliwość na ciepło – ulatniają się w trakcie gotowania! Jednak jeśli nie możesz zrezygnować z gotowania – zrób to na parze!
Dlaczego witamina C i kwas foliowy są ważne? Witamina C jest niezbędna w procesie syntezy kolagenu – białka będącego jednym z głównych budulców stawów. Jest też antyoksydantem, co oznacza, że pomaga nam zwalczać wolne rodniki, które w nadmiarze mogą być bardzo szkodliwe dla organizmu. Kwas foliowy ma za zadanie między innymi regulować wzrost i działanie wszystkich komórek w organizmie.
Równie pomocnym antyoksydantem są karotenoidy – zawarte są one w marchwi, dyni, brokułach. Należy jednak pamiętać, że ich wchłanianie ułatwia obecność tłuszczu, dlatego warto połączyć je z olejem roślinnym – wspomnianym już olejem lnianym lub oliwą z oliwek, które jednocześnie są doskonałym źródłem witaminy E – także będącej antyoksydantem, wykazującym właściwości przeciwzapalne (Grzymisławski, Gawęcki, 2012).
Jak ułatwić sobie spożycie surowych warzyw? Zrób z nich koktajl lub sok 😊. Możesz też dosypać do obiadu garść ulubionych kiełków.
Naprawdę, jedynym ograniczeniem jest nasza wyobraźnia 😉.
Co jeszcze pomoże Wam złagodzić objawy reumatoidalnego zapalenia stawów?
Badania donoszą, że niezbędnymi składnikami są:
Jak widać, dieta może załagodzić objawy reumatoidalnego zapalenia stawów i wspomóc leczenie. Pamiętajmy jednak, że dopiero podejście całościowe – włączenie fizjoterapii, diety i farmakologii, pomoże uzyskać zadowalające efekty.
Przypisy:
Bibliografia:
Grzymisławski, M. Gawęcki, J. (red.) (2012). Żywienie człowieka zdrowego i chorego. Warszawa: Wydawnictwo naukowe PWN
Stolińska-Fiedorowicz, H. (2019). Zdrowe stawy. Leczenie dietą. Warszawa: Zwierciadło.
