Przypisy:
„Rodzic/opiekun decyduje CO dziecko zje, KIEDY i JAK jedzenie będzie podane.
Dziecko decyduje CZY posiłek zje i ILE zje”.
Powyższa zasada jest podstawą, której powinniśmy się trzymać. Niby prosta i jasna, a jednak trudna do realizacji. Jako rodzic odpowiadasz za zdrowe żywienie swojego dziecka. Wiesz, że z pożywieniem dostarczasz cegiełek do jego prawidłowego rozwoju. Chcesz więc, by dziecko “ładnie” zjadło śniadanko czy obiadek jednak – Twoje zadanie kończy się, w chwili wybrania i podania zdrowego posiłku (CO, KIEDY, JAK). To ile Twoje dziecko zje i czy w ogóle będzie chciało (CZY, ILE) jest tylko i wyłącznie jego odpowiedzialnością. Czy nie wydaje Ci się to dziwne? Zastanów się, jak Ty czułbyś się gdyby stał nad Tobą partner, dopytując, ile zjadłeś, dlaczego jeszcze nie ruszyłeś warzyw i zabawiając, próbowałby nakłonić Cię do zjedzenia kolejnej łyżeczki. Zapewne byłoby to dla Ciebie mało przyjemne. Mimo wszystko w dalszym ciągu zwyczaj namawiania, czy co gorsza zmuszania pociech do zjedzenia kolejnego kęsa jest w dalszym ciągu praktykowany. Jeśli Twój maluch jest zdrowy i nie zapychasz go przed posiłkiem chrupkami, sokami czy słodyczami – to odpuść. Dziecko tak jak Ty jest zdolne do odczuwania głodu i sytości. Naszym zadaniem jest rozwijanie tej umiejętności, a nie jej blokowanie. Dzięki temu Twoje dziecko jednego dnia zje talerz zupki, innego w ogóle jej nie tknie, a jeszcze innego poprosi o dokładkę. Takie zachowanie nie powinno Cię niepokoić, w końcu Ty także nie masz codzienne takiego samego apetytu, prawda?
Podstawą żywienia zarówno dzieci jak i dorosłych jest regularność spożywania posiłków. Zasadę bezpiecznego oraz jasnego podziału na czas jedzenia i niejedzenia w pierwszej części dnia może zrealizować za Ciebie przedszkole, bądź żłobek. Pozostały czas należy do Ciebie. Jak zapewne zauważyłeś dziecko głodne = dziecko marudne. Jeśli natomiast przekarmisz je np. dodatkowym sokiem czy drożdżówką przed kolacją, nie będzie chętne na kolejny posiłek. Podając 4-6 posiłków w regularnych odstępach czasu, utrzymujesz energię dziecka na równym poziomie, wspomagasz procesy trawienia i chronisz przed różnymi chorobami jak cukrzyca czy otyłość. Czy masz już w domu ustaloną taką zasadę?
Zarówno Ty jak i Twoja pociecha potrzebujecie w codziennej diecie urozmaicenia. Jeśli dziecko na każdy obiad będzie jadło ziemniaki, może mu brakować witamin z grupy B zawartych m.in. w kaszach oraz ryżach.. W przypadku gdy, z produktów nabiałowych najchętniej spożywa mleko, może świadczyć to o deficycie bakterii probiotycznych z kefiru bądź jogurtu, Natomiast jedząc głównie ogórki, może dostarczać sobie zbyt mało witaminy C zawartej np. w papryce. Urozmaicenie jadłospisu zwiększa możliwość dostarczania niezbędnych do rozwoju składników. Nawet jeśli dziecko nie jest chętne – proponuj. Sam oczywiście bądź przykładem i również zjedz dany produkt. Dlaczego jest to tak ważne? – odpowiedź znajdziesz w dalszej części artykułu
Jeśli masz jakieś wątpliwości, napiszę wprost – Twoje dziecko nie potrzebuje słodyczy. Lubi słodycze i chce słodycze, bo dzięki Tobie wie, że są… słodkie. A smak słodki jest ewolucyjnie preferowanym smakiem, uznawanym za bezpieczny. Co innego jednak słodki smak zdrowych owoców czy niezbędnego słodkiego mleka matki, a co innego sklepowe słodycze, nafaszerowane składnikami, których nazw nieraz nawet nie da się przeczytać. Pamiętaj, że słodycze to produkt rekreacyjny – nie czyń z niego zakazanego owocu, ale jeżeli możesz – zastąp domowymi. Lub po prostu, kupuj je okazjonalnie.
1 batonik mars to ok. 200 kcal. Kalorycznie jest to połowa obiadu dziecka w wieku przedszkolnym czy całkowite zapotrzebowanie energetyczne na kolację dziecka w żłobku. Czy myślisz, że po zjedzeniu takiego batonika, dziecko zje z apetytem przygotowany przez Ciebie posiłek godzinę później? Oczywiście, że nie. Pamiętaj – nie zdrowa słodycz zabiera miejsce w żołądku na zdrowe posiłki.
Jeśli jednak słodycze pojawią się w szkole, u cioci na imieninach czy u kolegi to trudno. Ważne by samemu nie stwarzać zbyt wielu okazji do ich spożywania. Warto ustalić limit słodyczy np. raz czy dwa razy w tygodniu (także dla siebie ;)) Wybierać domowe słodycze ponad te sklepowe. I nie nie traktować słodyczy jako coś wyjątkowego / zakazanego, ale element żywienia który pojawia się raz na jakiś czas.
Kiedyś nie można było odejść od stołu bez zjedzenia mięsa. Obecnie przywykło się mówić dużo o ważności owoców i warzyw. Prawda jest taka, że każda grupa produktów spożywczych jest istotna (oczywiście pomijając cukier i słodycze 😉 ) . Dbaj zatem by w każdym posiłku dziecka, pojawiały się produkty zbożowe jak kasza, ryż, makaron, chleb czy płatki owsiane. Dzieciom możesz na zmianę podawać produkty pełnoziarniste z produktami z oczyszczonego ziarna. Jeśli na śniadanie dziecko zjadło ciemne pieczywo – na obiad możesz podać mu jasny makaron. Pamiętaj, że „pełnoziarniste” oznacza bogatsze w witaminy i składniki mineralne, budujące zdrowie Twojego dziecka. Stąd ich obecność w diecie jest niezwykle ważna. W codziennym menu nie zapominaj również o 2. porcjach owoców np. do śniadania i podwieczorku i minimum 3. porcjach warzyw np. do obiadu, kolacji i II śniadania. Bardzo popularne produkty mleczne, czyli mleko, serki, kefiry czy maślanki, powinny być proponowane 2-4 razy dziennie. Grupa ta buduje kości, zęby, ale i mięśnie Twojego malucha. Natomiast produkty mięsne, ryby, jaja czy rośliny strączkowe wystarczy proponować 1-2 razy dziennie. Mięso, produkty mięsne czy wędliny dzieci jedzą chętnie, ale najczęściej w za dużych ilościach, a to ogranicza spożywanie pozostałych składników diety. Mając na uwadze pracę mózgu i rozwój układu nerwowego dziecka, nie zapomnij o spożyciu ryb 2 razy w tygodniu. Może Twoje dziecko nie jest ich fanem – Ty jednak dbając o jego zdrowie, wiesz, że zarówno sobie, jak i dziecku powinieneś je proponować przykładowo w postaci pasty rybnej, klopsików jajeczno-rybnych czy domowych paluszków z dorsza. Pamiętaj, że ogranicza Cię jedynie wyobraźnia.
Jako rodzic, jesteś dla dziecka wzorem. Nawet jeśli tego nie zauważasz, dziecko obserwuje Twoje ruchy, wybory oraz zachowania i postępuje podobnie do Ciebie. Jeśli zależy Ci na lepszym żywieniu Twojego dziecka, zacznij od samoobserwacji. Jak wygląda Twoje codzienne odżywianie?? Czy jadasz regularnie? Czy włączasz warzywa do każdego posiłku? Czy produkty pełnoziarniste na stałe goszczą w Twoim menu? Zależy nam na tym, by dziecko jadło zdrowo i dzięki temu rozwijało się jeszcze lepiej. Jeśli jednak zabierasz dziecko na fast food, ukrywasz słodycze w magicznych szafkach, najczęściej występującym warzywem na Twoim talerzu są ziemniaki, a najwięcej jadasz wieczorami, to nie oczekuj, że dziecko będzie robić inacze
Przypisy:
Bibliografia:
Crawley, Helen F.: Eating Well: Vegan Infants and Under 5s. Wyd. First Steps Nutrition Trust, 2017
Jarosz M. (red.) Normy żywienia dla populacji polskiej, Wyd. IŻŻ, Warszawa 2020
Charzewska J., Chwojnowska Z., Wajszczyk B.: Normy na energię i składniki odżywcze oraz ich rola w rozwoju dzieci w wieku przedszkolnym, w: Rekomendacje dla realizatorów żywienia z zakresu zasad prawidłowego żywienia dzieci w przedszkolach, red. Charzewska J., IŻŻ, Warszawa 2011, 31-52.
Halina Weker i inni: “Poradnik żywienia dziecka w wieku od 1. do 3. roku życia. Zakład Żywienia, Instytut Matki i Dziecka, 2012
Kostecka M.: Prawidłowe żywienie dzieci w wieku wczesnoszkolnym jako niezbędny element profilaktyki chorób cywilizacyjnych. Medycyna Ogólna i Nauki o Zdrowiu, 2014; 20 (2): 208-213.
Chwojnowska Z., Charzewska J.: Błędy w żywieniu dzieci w wieku przedszkolnym, w: Rekomendacje dla realizatorów żywienia z zakresu zasad prawidłowego żywienia dzieci w przedszkolach, red. Charzewska J., IŻŻ, Warszawa 2011, 16-30
Ligenza I., Jakubowska-Pietkiewicz E., Łupińska A. i inni.: Ocena wpływu niektórych czynników środowiskowych na występowanie nadmiaru masy ciała u dzieci w wieku przedszkolnym. Endokrynol. Pediatr., 2011; 2 (35): 25-31.
Scaglioni S., De Cosmi V., Ciappolino V. i inni: Factors Influencing Children’s Eating Behaviours. Nutrients, 2018; 10(6): 706.
