Instytut Psychodietetyki » Niezadowolenie z ciała… skąd ono się bierze?

Nic, co dotyczy psychodietetyki, nie jest nam obce.

Artykuły bloga > ciało, niezadowolenie z ciała > Niezadowolenie z ciała… skąd ono się bierze?

[TheChamp-Sharing type="horizontal"]

Program edukacyjny:

Niezadowolenie z ciała… skąd ono się bierze?

Słowa Kluczowe:

Autorzy:

Dominika Szczerbińska- Waśko

Żyjemy w czasach silnej koncentracji na wyglądzie i niezadowolenia z naszych ciał… Jak pokazują badania CBOS, aż 87% Polaków przywiązuje dużą wagę do własnego wyglądu oraz większość uważa, że dobra prezencja sprzyja powodzeniu w życiu osobistym i zawodowym.

Niestety 20% nie jest zadowolonych ze swojego wyglądu, a 3% w ogólne nie akceptuje swojej powierzchowności (CBOS, 2017). Dodatkowo aż 47% Polaków chętnie zmieniło by coś w swoim wizerunku. Najczęściej zmiana miałaby dotyczyć spadku masy ciała. Dlaczego tak pragniemy zmiany swojego ciała i jesteśmy z niego niezadowoleni? Dziś wyjaśniamy temat od strony naukowej, prezentując najważniejsze teorie psychologiczne mówiące o tym zagadnieniu.

Teoria Rozbieżności Ja

Jedną z teorii, która wyjaśnia dlaczego możemy być niezadowoleni z własnego ciała jest teorią Tory Higgins. Zakłada ona, że istnieją trzy komponenty struktury Ja. Ja realnie, czyli to jaki jestem, Ja idealne, czyli jaki chciałbym być oraz Ja powinnościowe, czyli jaki powinienem być (Głębocka, 2009). Rozbieżność pomiędzy Ja realnym a Ja idealnym (np. noszę rozmiar 44, a chciałbym 38) prowadzi do pojawienia się rozczarowania lub smutku. Niezgodności pomiędzy Ja realnym a Ja powinnościowym (np. mam pełne biodra a moja trenerka powtarza, że jako tancerka powinnam być filigranowa) powodują lęk, niepokój i poczucie winy. Ta teoria wyjaśnia genezę zaburzeń wizerunku ciała. Jeżeli mamy swój ideał sylwetki, a realnie od niego odbiegamy, pojawia się rozbieżność i w konsekwencji niezadowolenie z własnego ciała (Głębocka, 2009). Należy tu podkreślić, że źródłem niezadowolenia z ciała mogą być więc wygórowane standardy, które kreują inni ludzie, jak również nasze własne standardy.

Teoria samoobiektywizacji

Jest to popularna teoria odnosząca się do wizerunku ciała. Barbara Fredrickson i Tomi-Ann Roberts (za: Głebocka, 2009), czyli jej twórczynie uważają, że ciało kobiece jest obiektem nieustającej obserwacji i podlega ciągłej ocenie ze strony otoczenia. Oceny dokonuje się na podstawie obowiązujących standardów. Z tego powodu kobiety postrzegają swoje ciało w ten sam sposób, w jaki robi to otoczenie. Taki nawykowy i stały monitoring jest nazywany samoobiektywizacją (Głębocka, 2009). Prowadzi to do negatywnych konsekwencji, takich jaklęk przed przytyciem, wstyd, poczucie winy i niezadowolenie z własnego wyglądu spowodowane niemożnością dorównania do ideałów kreowanych przez otoczenie.

Teoria ewolucyjna

Socjobiologowie twierdzą, że wizerunek ciała jest następstwem ewolucyjnych przemian. Mężczyźni oraz kobiety są zainteresowani kontaktami seksualnymi z osobami, które posiadają większy potencjał do posiadania zdrowego potomstwa (Głębocka, 2005). W związku z tym u kobiet liczy się młode, piękne ciało. Obserwacja kobiet pod względem wyglądu zewnętrznego daje możliwość wywnioskowania o zdolnościach rozrodczych. Błyszczące włosy, gładka skóra, energiczność to cechy, które wiążą się z większą płodnością. Kobiety natomiast oceniają mężczyzn na podstawie możliwości zapewnienia im bezpiecznego życia, czyli analizują pozycję społeczną, zasobność portfela, inteligencję. Wygląd ma dla nich drugorzędne znaczenie, aczkolwiek kobiety wolą partnerów dobrze zbudowanych, wysokich i silnych, bo w ten sposób, według tych teorii, zapewniają sobie ochronę (Głębocka, 2009). Podsumowując teoria ewolucyjna zakłada, że atrakcyjny wygląd jest dla ludzi czymś ważnym z powodu lepszej możliwości doboru partnera. Odbieganie od wzorca płodnej kobiety lub mężczyzny przy którym można czuć się bezpiecznie może powodować niezadowolenie z własnego ciała.

Podsumowanie

Jak widać, teorie psychologiczne różnie wyjaśniają przyczyny niezadowolenia z ciała. Mają one jednak pewien wspólny punkt: źródłem niezadowolenia z ciała są standardy związane ze społecznym funkcjonowaniem człowieka (ja powinnościowe w teorii rozbieżności Ja, porównywanie się ze standardami społecznymi w teorii samoobiektywizacji czy wzajemna ocena partnerów, o której mówi teoria ewolucyjna). Jeśli więc społeczne standardy wpędzają nas w kompleksy, to one mogą nas z nich wyciągnąć. Szansą na to jest większa społeczna koncentracja na zdrowiu niż na wyglądzie. Z tej perspektywy takie trendy, jak ciałopozytywność, mogą tu naprawdę wiele zdziałać – komentuje dr Januszewicz.

Przypisy:

Bibliografia:

CBOS (2017). Czy jesteśmy zadowoleni ze swojego wyglądu?, Warszawa

Głębocka, A. (2009). Niezadowolenie z Wyglądu a Rozpaczliwa Kontrola Wagi. Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”

Głębocka, A., Kulbat, J. (2005). Wizerunek ciała. Portret Polek. Opole: Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego

Autorzy:

Dominika Szczerbińska- Waśko

Psycholog, socjolog, specjalista psychodietetyki

Absolwentka Uniwersytetu Jagiellońskiego na kierunku psychologia oraz socjologia. Dodatkowo ukończyła studia podyplomowe Uniwersytetu Humanistycznospołecznego SWPS na kierunku Psychodietetyka i zdobyła umiejętności praktyczne odbywając staż z psychodietetyki w Instytucie Psychodietetyki we Wrocławiu. Uczestniczka licznych konferencji i warsztatów dotyczących psychologii odżywiania oraz dietetyki.