Katarzyna Krupińska
Doradca żywieniowy, specjalista psychodietetyki, zielarz fitoterapeuta
Przypisy:
Najczęstszą przyczyną choroby wieńcowej jest miażdżyca, inaczej arterioskleroza, powodująca zatykanie tętnic. W następstwie miażdżycy, we wnętrzu naczyń krwionośnych tworzą się blaszki miażdżycowe, które stopniowo zmniejszają ich światło i przepływ utlenionej krwi. Nieleczona arterioskleroza może doprowadzić między innymi do zawału serca lub udaru mózgu. Dlatego, tak ważna jest jej profilaktyka. Odpowiednia dieta, zawierająca duże ilości przypraw, może mieć pozytywny lub negatywny wpływ na inicjację i rozwój miażdżycy.
Ancel Keys badał wpływ różnych diet na zdrowie człowieka – zachorowalność na chorobę wieńcową, miażdżycę, otyłość (Carmena, R., 2005). Zwrócił on uwagę na korzystne oddziaływanie diety śródziemnomorskiej na choroby układu krążenia, cukrzycę i hiperlipidemię. W kuchni śródziemnomorskiej warto docenić prozdrowotne skutki spożywania oliwy z oliwek, będącej źródłem między innymi nienasyconych kwasów tłuszczowych, fitosteroli, tokoferolu (witamina E). Mętny, zielonkawy olej z oliwek, zawiera także chlorofil oraz inne składniki balastowe. Ma on większą wartość odżywczą i leczniczą niż olej filtrowany i oczyszczony. Stosując go w naszej diecie, możemy liczyć na zmniejszenie stanów zapalnych w organizmie, spadek poziomu cholesterolu we krwi oraz zahamować rozwój miażdżycy, pobudzić regenerację tkanki nabłonkowej. Spożywając wyżej wymienioną oliwę jako dodatek do sałatki, zredukujemy wzdęcia, zapobiegniemy zastojom żółci a także przyspieszymy gojenie wrzodów żołądka. Poza tym, oliwa z oliwek zażywana regularnie minimalizuje objawy alergii, podnosi odporność organizmu na infekcje, działa przeciwcukrzycowo oraz korzystnie u chorych na przerost gruczołu krokowego (D’Alessandro, A., De Pergola, G. 2015).
Profilaktyka chorób krążenia, oprócz diety bogatej w oliwę z oliwek, obejmuje stosowanie wielu przypraw. Cynamon, który działa hamująco na miażdżycę, może być użyty w naszej kuchni do przygotowania deserów (na przykład w połączeniu z jabłkiem). Posiada on doskonałe właściwości antyoksydacyjne, chroni przed skutkami zniszczeń wywoływanych przez wolne rodniki. Udowodniono, że krótkotrwałe przyjmowanie 2 gramów cynamonu u chorych na cukrzycę typu II, znacząco obniża poziom hemoglobiny oraz ciśnienie krwi. Natomiast, wyciąg z cynamonu wywiera działanie przeciwzakrzepowe, zapobiegając zlepianiu się płytek krwi. W medycynie chińskiej, cynamon jest stosowany w celu poprawy trawienia i hamowania rozwoju bakterii (Tsui, PF., Lin, CS., i in. 2018).
Od przyprawy chętnie dodawanej do deseru, przechodzimy do ostrej, rozgrzewającej papryczki chilii. Jej główny składnik aktywny – kapsaicyna przyjmowana w ilości 4 mg na dobę, znacząco poprawiała poziom HDL i zmniejszyła poziom trójglicerydów oraz białka C-reaktywnego u badanych osób. Dodatkowo, jest ona z powodzeniem stosowana jako środek przeciwbólowy (przy bólach mięśni, stawów), w leczeniu otyłości, cukrzycy, chorób układu krążenia, nowotworów oraz problemów dermatologicznych
W zapobieganiu arteriosklerozie dowody wskazują na duży potencjał imbiru. Na podstawie badań komórkowych i na zwierzętach, wykazano, że wywiera on działanie przeciwzapalne, przeciwutleniające, przeciwpłytkowe oraz inne przeciwmiażdżycowe. Imbir jest obecnie z powodzeniem stosowany w leczeniu przeziębień, bólów głowy, stanów zapalnych i cukrzycy typu II (Tsui, PF., Lin, CS., i in. 2018).
W wielu krajach czosnek stanowi surowiec do produkcji nowoczesnych naturalnych preparatów hipotensyjnych. Obniżają one poziom cholesterolu we krwi, zmniejszają odkładanie blaszek miażdżycowych, zwiększają aktywność fibrynolityczną oraz działają przeciwzakrzepowo. Do jadłospisu warto wprowadzić świeży czosnek, którego dawka lecznicza wynosi 4 – 5 g dziennie. Miłośnikom świeżych ziół proponuję zwrócić uwagę na czosnek niedźwiedzi działający przeciwmiażdżycowo, hipotensyjnie, hipoglikemicznie, hipocholesterolemicznie a także hipolipidemicznie.
Udowodniono, że ekstrakt estragonu wywiera działanie przeciwzakrzepowe z hamującym wpływem na adhezję, agregację i wydzielanie płytek krwi w zdrowych ludzkich płytkach krwi. W naszej kuchni proponuję korzystać z tej przyprawy także ze względu na jej właściwości przeciwzapalne, gojące, przeciwwrzodowe, przeciwnowotworowe i przeciwbakteryjne (Tsui, PF., Lin, CS., i in. 2018).
Wymienione powyżej przyprawy można na co dzień stosować dla wzbogacania smaku potraw, a także, aby czerpać korzyści z ich właściwości przeciwmiażdżycowych. Z przeglądu dostępnej literatury wynika, że przyprawy o potencjalnym działaniu ochronnym na układ krążenia mogą być dodawane do diety w celu zapobiegania chorobom sercowo – naczyniowym. Oczywiście, wymagają one dalszych badań w celu dokładniejszego określenia dawek oraz bliższego poznania mechanizmów ich działania prozdrowotnego.
Przypisy:
Bibliografia:
